Monodrama “Češalj” je adaptacija priče iz romana “Pristup u kap i seme”, Miroslava Josića Višnjića. To je prvo scensko izvođenje priče “Češalj”, čija je premijera održana 22. marta 2009. godine u “Teatru 78” u Beogradu.

Predstava “Češalj”, koja je dobila sjajne kritike (list Politika, Radio Beograd, Televizija Beograd, Ludus, Novosti), učestvovala je leta 2009. godine na internacionalnom Festivalu monodrame i pantomime u Beogradu, a početkom decembra 2009. i na Festivalu monodrame i malih scena u Istočnom Sarajevu (BIH). Takođe, predstava je u junu 2010. godine izvedena i na Internacionalnom festivalu monodrame u Bitolju (Makedonija). Na Međunarodnom festivalu monodrame u Albaniji, u gradu Korča, (maj 2010.) Mirjana Vukojčić ovenčana je nagradom za najbolju žensku ulogu- za rolu Stojanke u monodrami “Češalj”.

“Češalj” je autentična priča o ženi iz Stapara (Stojanka) koja je prošla golgotu od 1948. do 1952. godine i posle tri godine provedene na Golom otoku i svih strahota, uspela da se vrati u život. Monodrama “Češalj” prati njenu priču od odlaska u istražni zatvor na Obilićevom Vencu, pa u sreski zatvor u Kovačici, onda u Ramski Rit, zatim u zatvor u Zabeli i najzad na pakleno, “užareno” ostrvo Goli otok (na koji je dovedeno oko 400 devojaka i žena iz cele zemlje). Stojanku igra Mirjana Vukojčić, glumica Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koja potpisuje adaptaciju i režiju monodrame “Češalj”.

Naružena, izubijana, ponižena, Stojanka je opomena, krik za životom, ona ne plače, “jer niko nije dostojan njene suze…” Stojanka iz Stapara je svoje “greške” krvavo plaćala. Prkosila je nemilosrdnom mučenju i za te četiri godine iza žice dobila ništavni “orden rada prvog reda”. Priča o “Češlju” kroz Stojankino kazivanje odškrinuće vrata pakla- Golog otoka. Ali, će užas pretvoriti u nadu. Želja za životom, ili kako spasiti život- to je tema ove predstave.

O autoru predstave “Češalj”:

Mirjana Vukojčić je prvakinja drame Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Rođena u Beogradu, gde je diplomirala na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju, kao jedan od studenata generacije. Postala član ansambla JDP-a još kao student 1968. godine. Istakla se kao tumač lirskih i dramskih uloga u domaćem i stranom repertoaru. U Jugoslovenskom dramskom pozorištu, kao i u drugim srpskim teatrima, odigrala veliki repertoar.

Igrala, između ostalog, Merimu u “Omeru i Merimi” (M. Belović- S. Pešić), Ofeliju u “Hamletu” (Šekspir), Anrijetu u “Učenim ženama” (Molijer), Sonju Marmeladovu u “Zločinu i kazni” (Dostojevski), Anu u “Varvarima” (Gorki), Jelicu u “Laži i paralaži” (Sterija Popović), Olgu u “Golgoti” (Predić), Rut u “Dejstvu gama zraka na sablasne nevene” (Zindel), Kordeliju u “Kralju Liru” (Šekspir), Mariju Lebjatkinu u “Zlim dusima” (Dostojevski), Ljudmilu u “Vasi Železnovoj” (Gorki), Stelu u “Tramvaju zvanom želja” (Vilijams), Mavrušu u “Veselim danima ili Tarelkinovoj smrti” (Suhovo Kobilin), Anu Andrejevnu u “Revizoru” (Ostrovski), Arkadinu u “Galebu” (Čehov), Kumriju u “Seobama” (Crnjanski), Milenu Jesensku u “Mileni iz Praga” (M. B. Nojman), Džesi Kejts u “Laku noć, majko” (M. Norman), Smirnofu u “Ćincano za Smirnofu” (Petruševska)...

Igrala u brojnim radio- dramama, kao i televizijskim dramama, serijama i filmovima. Osvojila je i mnoge nagrade (Sterijino pozorje- Tribina mladih, godišnje nagrade JDP-a, Udruženja dramskih umetnika…). Autor je dramsko- muzičkih prikazanja “Pohvala svetom knezu Lazaru” (snimljen i TV film), “Jao meni jer mi je noć”, “Južna zemlja” i “Triptih o Kosovu” koje se već godinama izvode širom zemlje, kao i u inostranstvu.

Beleška o piscu:

Miroslav Josić Višnjić, rođen je 1946. godine u Staparu, a preminuo je 8. septembra 2015. Na Filološkom fakultetu u Beogradu apsolvirao je na Katedri za opštu književnost i teoriju književnosti. Objavio je, u više izdanja, knjige pripovedaka: „Lepa Jelena, „Dvanaest godova”, „Kvartet”, „Novi godovi”, „O dudu i grobu” i „Priče iz trapa”; novelu „Roman o smrti Galerije”, romane: „Češka škola”, „Pristup u svetlost”, „Odbrana i propast Bodroga u sedam burnih godišnjih doba”, „Pristup u kap i seme”, „Svetovno trojstvo”, „Pristup u počinak”, „Roman bez romana”, „Dok nas smrt ne rastavi” i „Stablo Marijino”, knjige razgovora „Moje burne godine” i „Đerdan od divana”, pesme za decu „Osim sveta”, polemičke knjige „Pisac protiv Agencije” i „Sudanija”, dve knjige izbora iz srpske književnosti…
Njegova proza objavljena je u više antologija i zbornika, u zemlji i inostranstvu, a prevođena je na poljski, francuski, engleski, nemački, mađarski, holandski, italijanski, slovački, bugarski, češki i makedonski jezik. Osim prevoda u časopisima i listovima, objavljene su i njegove knjige na engleskom, poljskom i francuskom jeziku. Dobio je više priznanja za životno delo: Veljkovu golubicu, Račansku povelju, nagradu Todor Manojlović i Zlatni krst kneza Lazara, kao i za pojedine knjige: nagradu Isidora Sekulić, lista Mladost, Ljubiša Jocić, Ninovu nagradu kritike, Borbinu nagradu, Stanislav Vinaver, Borisav Stanković, Oktobarske nagrade Beograda i Sombora i Ivo Andrić.

Pokrovitelj Sekretarijat za kulturu grada Beograda